Ffermio Bro

Mae Ffermio Bro yn rhaglen gan Lywodraeth Cymru a lansiwyd ar 1 Ebrill 2025 ac a fydd yn parhau hyd at fis Mawrth 2028.

Mae’n cefnogi prosiectau ffermio ar draws Parciau Cenedlaethol a Thirweddau Cenedlaethol (Ardaloedd o Harddwch Naturiol Eithriadol/AHNEau gynt) Cymru sydd yn gwneud gwelliannau i natur a’r amgylchedd.

Bydd Ffermio Bro yn cael ei arwain yn lleol gan y Tirweddau Dynodedig. Bydd ffermwyr a thirfeddianwyr yn ymgeisio’n uniongyrchol i gyrff Tirweddau Dynodedig, a fydd yn gosod y blaenoriaethau lleol ar gyfer y cynllun, ac yn dyfarnu cyllid ar gyfer gweithgareddau sydd yn adlewyrchu anghenion lleol.

Bydd pob un o’r Tirweddau yn cyflogi ymgynghorwyr arbenigol a fydd yn gweithio gyda ffermwyr a thirfeddianwyr i ddatblygu ceisiadau ac yn cefnogi ymgeiswyr drwy’r broses.

Mae Ffermio Bro yn rhaglen gydweithredol. Bydd yn cyllido gweithgareddau sydd yn cwmpasu nifer o ffermydd ac yn cael effaith ar raddfa tirwedd. Mae hyn yn golygu mwy na chlystyrau ffurfiol o ffermydd – bydd Ffermio Bro yn cyllido prosiectau sydd yn cyflawni nod drwy gamau a weithredir ar nifer o ffermydd – does dim rhaid bod gan y ffermwyr unrhyw gytundeb na’u bod yn gweithio’n uniongyrchol gyda’i gilydd.

Mae Ffermio Bro yn rhan o gam paratoi’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy (CFfC) a bydd yr hyn a ddysgir yn llywio datblygiad yr haen gydweithredol.

Cliciwch yma am fanylion ynglŷn â sut bydd Ffermio Bro yn gweithio

Cymhwysedd ar gyfer y Cynllun Ffermio Cynaliadwy

Ni fydd cymryd rhan yn Ffermio Bro yn effeithio ar eich cymhwysedd ar gyfer y Cynllun Ffermio Cynaliadwy.  Bydd unrhyw gynefin sy’n cael ei greu neu ei wella o dan Ffermio Bro yn gymwys o dan y Cynllun Ffermio Cynaliadwy a bydd yn cyfrif tuag at y gofynion Cyffredinol o ran cynefin.  Gall ffermwyr sydd wedi gwneud gwaith priodol i gefnogi cynefin fel rhan o brosiect Ffermio Bro elwa drwy Gynllun Ffermio Cynaliadwy. Nid oes unrhyw anfantais i chi.  Mae’r cyfraddau talu a gynigir drwy Ffermio Bro yn cyd-fynd â’r cyfraddau talu safonol ar gyfer cynlluniau eraill a gynigir gan Lywodraeth Cymru sy’n ariannu’r un gweithgareddau. Y gwahaniaethau allweddol yw natur gydweithredol Ffermio Bro a bod y cynllun yn canolbwyntio ar Dirweddau Dynodedig fel Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog.

Cyflwyniad i’r Cynllun Ffermio Bro ym Mharc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog

Mae tirweddau Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog yn arbennig ac unigryw, gan adlewyrchu eu daeareg, tirffurfiau, hanes anheddiad dynol, tir amaeth a’r fioamrywiaeth a’r bywyd gwyllt sydd hefyd yn eu siapio ac yn dibynnu arnynt.  Mae angen iddyn nhw barhau i gael eu rheoli, eu gwella a’u gwarchod, yn bennaf trwy ffermio, gan hefyd gefnogi’r ffermwyr a’r cymunedau sy’n gweithio yma.  Mae ein cynllun amaeth-amgylcheddol Ffermio Bro: Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog (y cynllun) yn cynnig cyllid ychwanegol i ganiatáu i ffermwyr weithio mewn partneriaeth â’i gilydd, sefydliadau eraill, a ni i sicrhau canlyniadau gwell i natur a chymunedau. Gyda’n gilydd, ni sy’n gwybod orau y cyfleoedd a’r heriau sy’n wynebu ein tirweddau a’n cymunedau, a esbonnir yng Nghynllun Rheoli’r Parc, “Dyfodol y Bannau.”

Rhaid i’ch fferm fod yn gyfan gwbl neu’n rhannol o fewn Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog.

Mae hwn yn gynllun grant cyfalaf, sy’n ei gwneud yn ofynnol i’r holl waith gael ei gwblhau o fewn y flwyddyn ariannol (1 Ebrill i 28 Chwefror), gan adael digon o amser i ni gwblhau’r gwaith gweinyddol cyn diwedd y flwyddyn ariannol ar 31 Mawrth.

Mae’r cynllun wedi’i gyfyngu i dair blynedd (Ebrill 2025 i Fawrth 2028), gan helpu i lywio haen gydweithredol y Cynllun Ffermio Cynaliadwy.  Bydd yn gweithio ochr yn ochr – nid mewn cystadleuaeth – â chynlluniau presennol ac yn ychwanegu gwerth lle mae ei angen fwyaf.  Os gellir cyflawni gweithgareddau yn barod drwy gynlluniau eraill sydd eisoes yn bodoli, dylent fod yn (Grantiau a thaliadau gwledig | Is-bwnc | LLYW.CYMRU) a chewch eich cynghori i wneud cais i’r rheini yn lle. Bydd y cynllun yn integreiddio cymhellion ar gyfer arferion ffermio cadarnhaol â dibenion y Parc, sef:

Gwarchod a gwella harddwch naturiol, bywyd gwyllt a threftadaeth ddiwylliannol y Parc

Hyrwyddo cyfleoedd ar gyfer deall a mwynhau rhinweddau arbennig y Parc.

Mae’r cynllun yn canolbwyntio’n benodol ar yr Amcanion Rheoli Tir Cynaliadwy a nodir yn Neddf Amaethyddiaeth (Cymru) 2023, yn benodol Amcan 3:

  1. Cynhyrchu bwyd a nwyddau eraill yn gynaliadwy
  2. Lliniaru ac addasu i newid hinsawdd
  3. Cynnal a gwella ecosystemau gwydn a’r manteision y mae’r rhain yn eu darparu
  4. Gwarchod a gwella cefn gwlad ac adnoddau diwylliannol a hyrwyddo mynediad y cyhoedd atynt a’u hymgysylltiad â nhw a chynnal y Gymraeg a hyrwyddo a hwyluso ei defnydd.

Mae’r cynllun yn canolbwyntio ar Amcan 3, felly bydd cynigion sy’n anelu at adfer, gwella a / neu ehangu cynefinoedd lled-naturiol a / neu adfer rhywogaethau gwyllt a’u cynnal yn yr hirdymor yn cael eu ffafrio.  Bydd y prosiectau rydym yn gobeithio eu cymeradwyo hefyd yn helpu i liniaru ac addasu i newid hinsawdd (Amcan 2) gan fod bioamrywiaeth ac ecosystemau iach yn gwneud hyn hefyd.  Gyda’i gilydd, mae’r rhain yn helpu i gefnogi cynhyrchiant cynaliadwy, gwydn o fwyd a nwyddau eraill (Amcan 1).

Mae gwarchod bioamrywiaeth ac adfer natur i gynnal a gwella gwytnwch ecosystemau’r Parc a’r manteision y mae hyn yn eu cyflawni yn ganolog i’r holl waith a gyflawnir ac a gefnogir gan yr Awdurdod Parc Cenedlaethol.  Mae hyn yn alinio â phrif bwrpas y Parc i warchod a gwella harddwch naturiol, bywyd gwyllt a threftadaeth ddiwylliannol a’n dyletswydd i wneud hyn mewn ffyrdd sy’n cefnogi lles economaidd a chymdeithasol, gan weithio mewn partneriaeth â sefydliadau perthnasol i gyflawni hyn.  Ochr yn ochr ag ail bwrpas y Parc, sef i hyrwyddo cyfleoedd i ddeall a mwynhau rhinweddau arbennig y Parc, gan gynnwys y Gymraeg a diwylliant Cymru, mae hyn yn helpu i gyflawni Amcan 4.

Byddwn yn cyflwyno ac yn gweinyddu’r grant hwn yn uniongyrchol, h.y. byddwch yn gwneud cais i Awdurdod Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog yn uniongyrchol, nid Taliadau Gwledig Cymru.  Byddwn yn monitro’r gwaith o gyflawni’r cynllun a chynnydd y prosiectau rydyn ni’n eu cymeradwyo.  Ar ôl cwblhau’r gwaith i safon dderbyniol a bennir gennym ni, byddwch chi’n cael eich talu gennym ni, nid Taliadau Gwledig Cymru.

Edrychwn ymlaen at weithio gyda chi.

Eich cyfle i helpu natur ar eich ffermydd, mewn partneriaeth ag eraill

Er nad yw’n orfodol ar gyfer y cynllun hwn, rydym yn eich annog i weithio mewn partneriaeth â ffermwyr a sefydliadau eraill.  Mae hwn yn gyfle i adeiladu ar berthnasoedd presennol ac adeiladu rhai newydd. Ar yr amod bod yna ffermwr neu sefydliad arweiniol, bydd ceisiadau’n cael eu hannog gan gydweithrediadau gyda a heb gytundebau ffurfiol, gan gynnwys trefniadau llacach lle mae ffermwyr cyfagos a sefydliadau eraill (e.e. sefydliadau bywyd gwyllt, asiantaethau’r llywodraeth, Awdurdod Parc Cenedlaethol, awdurdodau unedol, cyfleustodau preifat ac eraill) yn dangos bwriad i weithio tuag at amcanion cyffredin heb gytundeb ffurfiol.

Sylwer:  Pan fyddwch yn cynnig prosiect partneriaeth / clwstwr, rhaid i chi ddewis ymgeisydd arweiniol i gyflwyno’r cais cyffredinol ar eich rhan a rhaid i bob ffermwr sy’n cymryd rhan hefyd gyflwyno ffurflen gais ar wahân, gan fanylu ar gyfraniad pob fferm neu sefydliad i’r prosiect.  Rhaid i bob cyfranogwr feddu ar a darparu cyfeirnod cwsmer dilys.  Mae hyn er mwyn i ni allu tracio dosbarthiad teg y cyllid.

Ein nod yw trafod eich cynigion gyda chi, ar ôl i chi gyflwyno ffurflen Mynegi Diddordeb.  Os byddwch yn dewis parhau trwy gyflwyno ffurflen gais lawn, bydd eich cais yn cael ei asesu yn erbyn meini prawf a’i gymeradwyo ar lefel swyddog a / neu gan y Panel Asesu Lleol.  Rhoddir grantiau ar gyfer cyflawni prosiectau cyfalaf ar fferm, yn ddelfrydol ar draws sawl fferm, gyda chyngor technegol a chefnogaeth gennym ni.  Gallwn ddarparu amrywiaeth o gyngor am gomisiynu arolygon llinell sylfaen, mapio cynefinoedd a thirweddau, targedau cyflwr ecolegol a blaenoriaethau ardaloedd unigol ar gyfer cynefinoedd a rhywogaethau.  Er y byddwn yn trafod opsiynau gyda chi, ni fydd hyn yn gwarantu y caiff cynnig ei gymeradwyo ar gyfer cyllid.

Lle mae eich cynigion yn rhai hirdymor, bydd eich cyfranogiad yn y cynllun yn cyfrannu at ymrwymiad Llywodraeth Cymru i ddod â 30% o dir (a dyfroedd tiriogaethol) dan reolaeth effeithiol ar gyfer natur erbyn 2030 (gelwir hyn yn ’30×30′).

Yr hyn y byddwn yn ei ariannu

Byddwn yn derbyn un grant fesul cyfeirnod cwsmer fferm fesul blwyddyn oni bai bod un neu fwy o ffermydd yn ymwneud â mwy nag un bartneriaeth sy’n cyflawni o dan Ffermio Bro.

Cyfanswm ein cyllideb ar gyfer 2025-26 yw £274,000. Byddwn yn dyfarnu grantiau cyfalaf rhwng £1001.00 a £20,000.00. Bydd unrhyw geisiadau am grant o £10.000.00 neu fwy yn cael eu hasesu gan y Panel Asesu Lleol.

Byddwch yn cyflwyno Ffurflen Mynegi Diddordeb  i ni i gychwyn trafodaethau rhyngoch chi / eich partneriaeth a ni ac yn dilyn hynny, os hoffech barhau, byddwch wedyn yn cyflwyno Ffurflen Gais lawn i ni.

Er y bydd y cynllun ym Mlwyddyn 1 (2025-2026) yn cynnig ystod fach o opsiynau wrth i ni ddechrau arni, ein nod yw gweithio gyda ffermwyr a sefydliadau eraill wrth i’r cynllun ddatblygu i gynnwys ystod ehangach o brosiectau sy’n berthnasol i’r amcanion rheoli tir cynaliadwy, dibenion y Parc, Cynllun Rheoli’r Parc a’i Gynllun Gweithredu Adfer Natur.

Felly, ym Mlwyddyn 1, byddwn yn annog prosiectau sy’n cynnwys:

  1. Gwella coedluniau gyda phlannu dwysedd isel, lleiniau cysgodi a pherthi o stoc frodorol leol
  2. Gwarchod a gwella cefn gwlad ac adnoddau diwylliannol
  3. Rheoli Rhywogaethau Anfrodorol Goresgynnol (RhAG)
  4. Mesurau wedi’u targedu i warchod ac adfer y gylfinir
  5. Gwella ansawdd dŵr a rheolaeth llifogydd naturiol

Ar gyfer tiroedd comin cofrestredig

Yn ogystal, os ydych chi’n gwneud cais ar ran cymdeithas cominwyr gofrestredig a chyfansoddedig ac yr hoffech archwilio opsiynau ar gyfer rheoli llwyth tanwydd i liniaru ac atal tân gwyllt sy’n gysylltiedig â llosgi bwriadol, byddem yn hapus i’ch helpu i ddatblygu syniadau mewn trafodaeth gyda’ch rhydd-ddeiliad.

Cyfraddau talu

Rydym yn talu ar y gyfradd ymyrraeth safonol a bennir gan Taliadau Gwledig Cymru, sef 40%, yn seiliedig ar y manylebau a osodwyd gan Taliadau Gwledig Cymru (Ffermio Bro – Ffermio mewn Tirweddau Dynodedig: manylebau technegol | LLYW.CYMRU).

Pan na ellir defnyddio’r fanyleb dechnegol, er enghraifft oherwydd ystyriaethau amgylcheddol sy’n benodol i’r tir ffermio dan sylw, byddwn yn cynnig hyd at 40% o werth grant y costau gwirioneddol, gan ei gwneud yn ofynnol i’r ymgeisydd gaffael y gwaith yn unol â’n rheolau caffael a darparu tystiolaeth ysgrifenedig, h.y. dyfynbrisiau ysgrifenedig gan drydydd partïon proffesiynol, o werth y gwaith. Byddwn yn cadw cofnod o pam nad yw’r gost safonol wedi’i chymhwyso a pham y bu’n rhaid dilyn y llwybr caffael hwn, ynghyd â gwybodaeth arall am y prosiect.

Lle derbynnir cynnig lle nad oes cost safonol ar gael, byddwn yn cynnig hyd at 100% o’r costau lle mae budd amgylcheddol uniongyrchol y gellir ei brofi ac na fydd y ffermwr yn gwneud elw masnachol preifat a / neu nad yw’n gysylltiedig â chynhyrchiant cynradd.

Bydd angen i’ch cynigion fod yn ecolegol gydlynol ac ymarferol, bodloni ein meini prawf cyllido a chael eu cwblhau erbyn 28 Chwefror i roi digon o amser i ni brosesu’r holl wybodaeth gyda Taliadau Gwledig Cymru.

Byddwn yn ystyried cyfrannu tuag at brynu peiriannau cyfalaf lle y bo’n berthnasol a lle mae’r ymgeisydd / ymgeiswyr yn dangos y bydd y peiriannau / offer yn cael eu defnyddio am sawl blwyddyn wedyn, gan ymwneud yn uniongyrchol â’r gwaith prosiect sy’n cael ei gwblhau.

Osgoi cyllido dwbl

Pan fyddwch wedi derbyn neu ar fin derbyn cyllid o dan gynllun arall a ariennir gan Lywodraeth Cymru, rhaid i chi roi sicrwydd ysgrifenedig i ni nad ydych neu na fyddwch yn derbyn cyllid ar gyfer yr un gwaith yr ydych yn gwneud cais amdano o dan Ffermio Bro.

Cysylltiadau allweddol a manylion cyswllt:

Swyddog Prosiect Ffermio Bro – Katie Parkinson

ff********@*************ov.uk 

07929 858883

Blynyddoedd 2 a 3

Rydym yn datblygu syniadau ar gyfer Blynyddoedd 2 a 3. Felly, hoffem drafod eich syniadau am sut i dyfu’r cynllun hwn mewn ffyrdd sy’n bodloni’r amcanion rheoli tir cynaliadwy (yn unol â Deddf Amaethyddiaeth (Cymru) 2023) ac sy’n cyd-fynd â’n hamcanion strategol.   Ar gyfer Blwyddyn 2 ymlaen, trwy gydweithio a chyd-ddatblygu gyda ffermwyr a Phartneriaeth Natur Leol y Parc Cenedlaethol, byddwn yn cefnogi prosiectau sy’n adeiladu ar y sylfeini a sefydlwyd yn ystod Blwyddyn 1 yn ogystal â cheisio arian a chyllid ychwanegol i ddatblygu prosiectau a rhaglenni cofleidiol cyflenwol.  

Mae enghreifftiau o’r hyn rydyn ni’n ei olygu yn cynnwys:

  • annog arloesedd a throsglwyddo gwybodaeth
  • gweithio cydweithredol
  • ymchwilio i werth ychwanegol
  • ysgogi rhwydweithiau menter lleol a chlystyrau eraill yn seiliedig ar ardal
  • gwaith paratoi a chynlluniau peilot ar gyfer marchnadoedd cyfalaf naturiol a TWE
  • lleihau allyriadau carbon a gwastraff plastig
  • datblygu sgil-gynhyrchion ynni adnewyddadwy e.e. bio-olosg, cylchoedd biomas, cylchoedd peiriannau, cynlluniau pori cadwraeth lleol
  • partneriaethau rheoli llosgi
  • cytundebau rheoli RhAG lleol (cysylltiadau â bio-olosg)
  • adfer coedluniau ychwanegol ar raddfa fwy (datblygu prysgwydd, adfer coed cae, adfer coed afonol, coed pori, camau cysylltedd coetiroedd)
  • rheoli llifogydd naturiol ac ymyriadau rheoli maetholion (cadwraeth pridd, plannu cyfuchlinol, blocio ffosydd, gosod strwythurau coediog sy’n gollwng dŵr, pyllau a llifgloddiau rhyng-gipio, datblygu coed poeri ac ati)
  • cynlluniau rheoli tiroedd comin
  • galluogi a chefnogi cymdeithasau cominwyr
  • rheoli rhedyn a Molinia (cysylltiadau â bio-olosg)
  • gweithdai rheoli pridd
  • cynlluniau adfer cynefinoedd yn seiliedig ar ardal
  • ymyriadau adfer cynefin a nodweddion pwrpasol ar gyfer tiroedd comin llai sydd â diddordebau Henebion Cofrestredig sylweddol
  • cynlluniau cadw ac adfer glaswelltir yn seiliedig ar ardal
  • ymyriadau adfer rhywogaethau yn seiliedig ar ardal (e.e. y gylfinir, gloÿnnod byw a gwyfynod, gweision y neidr a mursennod, ystlumod, adar tir amaeth, pathewod)
  • gwelliannau mynediad integredig i ddarparu mannau gwyrdd naturiol mwy hygyrch, ac ymyriadau awyr dywyll

Beth yw eich syniadau?  Byddem yn gwerthfawrogi clywed gennych: ff********@*************ov.uk

Cyfeiriwch at y Cwestiynau Cyffredin ar y wefan Tirweddau Cymru Ffermio Bro.