Targedau ac effeithiau maethol ar eich datblygiad
Ym mis Ionawr 2021 cyhoeddodd Cyfoeth Naturiol Cymru dargedau newydd ar gyfer crynodiad ffosffadau mewn Ardaloedd Cadwraeth Arbennig (ACA) ledled Cymru. Cyhoeddwyd gwybodaeth ffosfforws ychwanegol yn 2023 ac yna targedau ansawdd dŵr eraill yn 2024. Roedd y targedau diwygiedig yn dilyn tystiolaeth gan y Cydbwyllgor Cadwraeth Natur y gallai tywydd cynhesach a sychach, a ragwelir o ganlyniad i newid yn yr hinsawdd, leihau llif afonydd yn ystod yr haf ac felly, gynyddu crynodiadau maetholion. Mae’n seiliedig ar dystiolaeth newydd am effaith niweidiol maetholion gormodol i ecosystemau dŵr a rhywogaethau.
Mae tair afon ym Mharc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog – afonydd Gwy, Brynbuga a Tywi – wedi’u dynodi’n Ardaloedd Cadwraeth Arbennig ac rydym wedi cynhyrchu map yn dangos yr afonydd a’u dalgylchoedd yn y cyd-destun ar Ffin y Parc Cenedlaethol. Ar hyn o bryd, mae gan Afon Gwy a’r Wysg fethiannau sylweddol yn erbyn targedau ffosfforws Cyfoeth Naturiol Cymru. Mae’r Tywi yn pasio’r targedau, er yn gyfyngedig. Mae rhagor o fanylion am y statws yn erbyn y targedau hyn i’w gweld yn adroddiad Asesiad Cydymffurfiaeth Cyfoeth Naturiol Cymru o Adroddiad Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yn erbyn Targedau Ffosfforws ac Asesiad Cydymffurfiaeth Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yn erbyn Targedau Ansawdd Dŵr Cymru.
Ar hyn o bryd, mae dros 60% o gyrff dŵr yng Nghymru yn methu yn erbyn y targedau tynnach, a gofynnir i Awdurdodau Cynllunio Lleol gymryd mwy o gamau i osgoi dirywiad pellach yn yr amgylchedd. Mae hyn yn golygu bod yn rhaid i bob cynnig datblygu yn y dyfodol o fewn Ardaloedd Arbennig o Dalgylchoedd Afonydd Cadwraeth a fydd yn cynhyrchu cynnydd yn nifer y dŵr gwastraff brofi nawr na fydd y datblygiad sy’n dilyn yn cyfrannu at lefelau maethol uwch.
Mae Cyfoeth Naturiol Cymru wedi darparu canllawiau i Awdurdodau Cynllunio Lleol ar gyfer ystyried effeithiau datblygiadau arfaethedig sydd angen caniatâd cynllunio ar yr afonydd sensitif hyn. Rhaid i Awdurdodau Lleol gydymffurfio â Rheoliadau Gwarchod Cynefinoedd a Rhywogaethau 2017 (fel y’u diwygiwyd) a bod â dyletswydd statudol i gyrraedd targedau ansawdd dŵr a gwarchod Ardaloedd Cadwraeth Arbennig yr afon trwy reoleiddio gweithgareddau y maent yn gyfrifol amdanynt.
Efallai y bydd gan gynigion datblygu yn y dalgylchoedd hyn, ac yn enwedig y rhai sy’n agos at yr afonydd hyn, gapasiti cyfyngedig i gysylltu â’r system garthffosiaeth gyhoeddus neu i osod systemau triniaeth breifat. Efallai y bydd angen dod o hyd i atebion amgen a fydd yn cyrraedd y targedau newydd, naill ai trwy fodloni niwtraliaeth maethol neu ddarparu gwelliant.
I gynorthwyo ymgeiswyr ac asiantiaid, rydym wedi datblygu Datganiad Maetholion, sy’n nodi dull yr Awdurdod o ystyried ceisiadau cynllunio sy’n cynnwys cysylltiadau newydd â’r Gwaith Trin Dŵr Gwastraff mwy yn nalgylchoedd Cadwraeth Arbennig sy’n sensitif i faetholion Gwy a Tywi. Gweler ein Datganiad Maethol dyddiedig Rhagfyr 2024
**Mae Datganiad Maethol yr Awdurdod (dyddiedig Rhagfyr 2024) yn seiliedig ar y wybodaeth gyfredol a’r wybodaeth fwyaf diweddar a bydd yn cael ei adolygu o bryd i’w gilydd wrth i wybodaeth newydd ddod ar gael. Disgwylir i ddata cydymffurfio monitro newydd gael ei gyhoeddi gan Cyfoeth Naturiol Cymru yn gynnar yn 2025 sy’n debygol o sbarduno adolygiad o’r Datganiad hwn**.
Byddwn yn parhau i ddiweddaru’r dudalen hon gyda gwybodaeth bellach cyn gynted ag y gallwn.